Milliyet.com.tr’nin haberine göre ev sahipleri kiraların piyasa şartlarının altında kaldığını belirterek ara zam istiyor. Kiracılar ise yüzde 25 zam sınırı olduğunu hatırlatıp ara zamma karşı çıkıyor. Gayrimenkul uzmanları ile hukukçular, kira fiyatlarında yüzde 25’lik sınırlamanın ikinci yılda da devam etmesiyle beraber mal sahibi-kiracı anlaşmazlıklarının daha da arttığına dikkat çekerek, 1 Eylül itibarıyla arabulucu sistemi ile gayrimenkul kira davalarında ön başvuru şartı alınacak olsa da mal sahibi ve kiracı anlaşmazlıklarının çok daha üst boyutta devam edeceğini öngörüyor.
Enflasyonda yaşanan yüksek artışa rağmen kira artışlarının iki yıldır yüzde 25 ile sınırlandırılması eski kiracılarla yeni kiracılar arasındaki farkı neredeyse 4-5 kata kadar çıkardı. Örneğin eski bir kiracının 3 bin, 3 bin 500 bin TL’ye oturduğu bir ev benzer bir şekilde boşalmış olsa şu anda 12-15 bin TL seviyelerinde rahatlıkla kiraya verilebiliyor.
Mal sahiplerinin bir kısmı kira artışı için baskı yapsa da kiracıların çoğu yüzde 25’ten fazla artış yapmamak için direnç gösteriyorlar. TÜFE’deki yüzde 60’lık oranı bile kabul etmeyip yüzde 25 zam sınırını sonuna kadar kullanmaya çalışan kiracılar ev sahiplerinin tepkisini çekerken, kira farkları da giderek açılıyor.
Ev sahipleri kiracıları çıkarabilir mi?
Bu durumda mal sahipleri de mevcut kiracısından kurtulmak için kira süresi 10 yılı geçtikten sonra tahliye davası, 5 yılı geçtikten sonra kira tespit davası, ara dönemlerde uyarlama davası açmak, taşınmazını satışa çıkarmak, daha önce aldıkları tahliye taahhütleri varsa bunları işleme koyarak tahliye sürecini hızlandırmak gibi her yola başvuruyor.
Kiracılar taşınmak için para talep ediyor
Kiracıların bazıları da davaların uzun sürmesi nedeniyle kirayı ödememek, taşınmazı satılık olarak görmek isteyenlere göstermemek, mal sahipleri ile kira konusunda herhangi bir uzlaşmaya varmamak, hatta taşınmazdan ayrılma karşılığında mal sahiplerinden taşınmak için bedeller istemek gibi çok farklı yöntemlere başvuruyorlar.
Bazı kiracılar konutları günlük kiraya veriyorlar
Bazı kiracılar mevcut durumu fırsata çevirip kiracı oldukları konutları başkalarına kiraya veriyorlar. Hatta bazıları kiracı oldukları konutları eşyalı hale getirip günlük kiralık verebiliyorlar. Bazı kiracılar yanlarına ortak kiracılar dahil ederek kiralarını hem kendileri için daha makul seviyeye çekme, hatta kazanç elde etmeye çalışabiliyorlar.
Ev sahiplerinin ara zam hakkı var mı? Kiracılar ne yapmalı?
Kira kontratları borçlar kanunu çerçevesinde yıllık olarak yapılıyor ve yıllık artışlar belli çerçevede ilerleyebiliyor. İş yerlerinde TÜFE’nin son 12 aylık ortalaması devam ederken, konutlarda yüzde 25 ile sınırlandırıldı. Özellikle konutlarda ya da iş yerlerinde bir ara zam makul ve mantıklı bir çerçeve değil.
Ara zam mümkün olarak değerlendirilmez ve yapılamaz. Kiracılar zam sınırlandırılması sonrasında yüzde 25’e göre kira artışı yapma hakkına sahiptir.
Kiracılar daha yüksek bedelleri kabul ediyor
Kiracılardan da bazı iyi niyetli örnekler çerçevesinde piyasadaki kiraları görerek mal sahiplerinin daha yüksek orandaki artışlarını kabul edenler de yok değil. Örnek vermek gerekirse, o bölgede 2+1 bir dairede kiralar 12 bin TL seviyesindeyse, kiracı 3 bin TL oturduğu bir yeri 5-6 bin TL seviyesine kadar getirmeyi kendi de kabul ediyor. Çünkü evden çıktığı takdirde gerek taşınma gerek depozito ve peşin kira gibi pek çok maliyet kendileri için büyük maddi külfet doğurabiliyor.
Para ya da hapis cezası olacak mı?
Yüzde 25 sınırlaması dışında şu andaki çerçeve taraflar arasında uzlaşma ile ilerliyor. Bu noktada hükümetin farklı oranda yapılan artışlar çerçevesinde bir hukuki yaptırımı olur mu? Para ya da hapis cezaları gibi kriterler gerçekleşir mi? Bunları belki Meclis açıldıktan sonra belli olacak.
Arabulucu sistemi kira uyuşmazlığına çözüm olur mu?
Arabuluculuk sanıldığı gibi taraflar arasında kira bedeli üzerinde uyuşma sağlayacak sistem değil. Sadece tarafları bir araya getiren bir sistem. Zaten yüzde 25 kanuni sınırlama olan bir düzende bunun arabulucuya giderek çözülmesi beklenmiyor.
